Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, Rekabet Kurulu kararlarının son bir yıllık dönemde tüketicilere 13.1 milyar katkı sağladığını belirtti. Küle, Google’dan Twitter’a, zincir marketlerden ilaca, kozmetikten akaryakıta, undan çimentoya kadar pek çok alanda rekabetin sağlanmasına yönelik verdikleri kararların hem tüketicilere hem de şirketlere yarar sağladığını kaydetti. Küle, “10 yıllık dönemde verilen cezaların yüzde 87’sinin son dört yılda verildiği görülmektedir. Bu dört yıl içerisinde toplamda 10.4 milyar TL para cezası verilmiştir” dedi.
Rekabet Kurumu olarak 2020 yılında dijital ekonomiye yönelik strateji belirleyerek çok sayıda ön inceleme ve soruşturma yaptıklarını ifade eden Küle, Mobil Ekosistem Sektör Araştırma Raporu’na ilişkin çalışmanın ise sürdüğünü belirtti. Kurumun son dört yıldaki faaliyetleriyle Kurul kararlarına ilişkin yaptığı yazılı açıklamada Küle, özetle şöyle anlattı:
ÖNLEMLER EKONOMİK DEĞERDE
“Rekabet Kurulu kararları, 2021-2022 döneminde tüketicilere 13.1 milyar dolarlık fayda sağladı. Bu durum Kurumumuz nezdinde atılan adımların ve alınan önlemlerin ekonomik alanda ne denli öneme sahip olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Yeniliklerimizden biri olan taahhüt ve uzlaşma mekanizması da rekabet ihlallerine müdahale süreçlerimizi hızlandırdı ve etkinliği artırdı. Mevzuat değişikliği sonrasında açılan soruşturmalardan 12’si verilen etkin taahhütlerle sonlandı. Uzlaşma tarafında ise ihlali kabul eden 92 teşebbüs toplamda yaklaşık 836 Milyon TL’lik idari para cezası ödedi.
DÖRT YILDA 10 MİLYAR CEZA
Toplumsal refah açısından ağır sonuçları olan rekabet ihlallerinin önüne geçilmesi için cezai yaptırımlar kaçınılmaz bir gerçek. Son dört yılda toplamda 10.4 milyar TL para cezası verildi. Bu çerçevede bilişim teknolojilerine yaptığımız yatırımlarla dijital veriler üzerinde inceleme kapasitemizi artırdık. Trendyol ve Hepsiburada gibi platformların algoritmalarında incelemeler gerçekleştirdik. Algoritmalara müdahale ettiği tespit edilen Trendyol’a 62 milyon TL idari para cezası vermekle birlikte, ciddi yükümlülükler getirdik. Pandemi döneminde, kamu sağlığı ve ekonomik istikrarı korumak adına hastaneler soruşturması ve zincir market soruşturması gibi önemli incelemeler gerçekleştirdik. 6 Şubat depremleri sonrasında başlatmış olduğumuz inceleme ve soruşturmalar bölgenin ekonomik toparlanmasına katkı sağlamak ve adil rekabet koşullarını korumak amacıyla devam ediyor.”
ZİNCİR MARKETLERDE KARTELE İZİN VERMEDİK
Rekabet Kurumu Başkanı’nın verdiği bilgilere göre en önemli soruşturma kanallarından biri de zincir marketler oldu. Küle, bu alandaki çalışmaları şöyle anlattı: “Zincir marketlerde hub&spoke (topla-dağıt) karteline geçit vermedik. 2.7 milyar TL rekor para cezası ile cezalandırdık. Üreticilerin ve tedarikçilerinin de raf fiyatlarına müdahale etmelerinin önüne geçtik. Coca-Cola’ nın küçük market ve bakkallarda dolaplarının yüzde 25’inin rakiplere açılmasını sağladık. Teşebbüsün hakim durumunu kötüye kullanmasının önüne geçecek taahhütlerle, soruşturmayı sonuçlandırdık. Aynı şekilde, Algida’nın dolaplarının yüzde 30’unu rakiplere açtık ve münhasırlık uygulamalarına son verdik. Un, maya, yumurta gibi temel gıda maddeleri üzerinde yapılan rekabet ihlallerini cezalandırdık ve ihlallere son verdik. İlaç devlerinin aralarında anlaşıp, hastalara pahalı ilaç dayatmasının önüne geçerek, kamu bütçesini bu ekonomik yükten kurtardık. Gözlük ve gözlük camı pazarındaki dev oyuncuyu verdiği taahhütlere uymadığı için, süreli para cezası ile 492 milyon TL para cezası ile cezalandırdık. Kozmetik sektöründe raf fiyatlarını belirleyen teşebbüsleri tek tek tespit ettik, cezalandırdık. Çimento, hazır beton, cam, seramik sektörüne yönelik incelemeler yaptık, yapıyoruz. İnternet üzerinden satışı engelleyen kim olursa olsun peşine düştük, bulduk ve pazarı serbestleştirdik. Akaryakıt sektöründe faaliyet gösteren dört büyük teşebbüsün yeniden satış fiyatı tespitine yönelik ihlallerini cezalandırdık. İşgücünün serbestçe dolaşımının önündeki centilmenlik anlaşmalarını tespit ettik, cezalandırdık.”
İŞTE KRİTİK KARARLAR
Birol Küle, Kurul kararlarının ekonomide rekabeti nasıl şekillendirdiğini; tüketicileri, işletmeleri ve piyasaları nasıl etkilediğini ise şu kararlar üzerinden özetledi: “Google soruşturmamızla alışveriş karşılaştırma sitelerinin, yerel arama sitelerinin önünü açtık. Birleşme ve satın almalarda öldürücü devralmaların önüne geçtik. Whatsapp kullanıcıları için Facebook dayatmasını durdurduk. Artık diledikleri gibi verilerinizi kullanamayacaklar. Trendyol’un algoritmaları ile kendini kayırmasının önüne geçtik. Çiçekçiler, restoranlar diledikleri platformlarla diledikleri koşullarda çalışabilecek, kendi mağazalarında da diledikleri kampanyaları uygulayabilecekler. Sahibinden’de ilan veren emlakçıların ve oto galerilerinin diledikleri zaman verileri diğer rakiplere taşıyabilmelerinin önünü açtık.”
